Walvissen spotten tijdens een zeilreis is een van de meest bijzondere gebeurtenissen die je kunt meemaken. In de buurt van Andenes, op de Vesteralen, loopt de zeebodem in rap tempo op, waardoor er veel voedsel is waar de dieren op afkomen. Een paar feitjes over deze imposante zeezoogdieren.

1 Van land naar zee
Walvissen zijn warmbloedige zoogdieren, hebben longen om lucht te ademen en brengen levende jongen ter wereld. De eerste walvisachtigen leefden in de buurt van mondingen van rivieren, ze gingen steeds verder in zee zwemmen en werden uiteindelijk de walvissen die wij kennen.

2 Tandwalvissen
Er zijn twee soorten walvissen: tandwalvissen en baleinwalvissen. Een van de bekendste soorten tandwalvissen, zijn de orka’s. Het zijn echte jagers. Ze gebruiken hun tanden om hun prooi mee te vangen. Ze leven in een kudde en helpen elkaar met het jagen en het verzorgen van de jongen.

Orka – foto: Greg Schechter

3 Baleinwalvissen
Bultruggen zijn baleinwalvissen. Ze hebben geen tanden maar gebruiken baleinen om voedsel te verzamelen. Baleinen zijn een soort flexibele staafjes die als een gordijn of kam in de bovenkaak van de walvis zitten. De walvissen nemen een grote hap zeewater en filteren daar het voedsel uit wanneer ze het water door de baleinen persen. Bultruggen hebben we meestal in kleine groepjes aangetroffen, van een stuk of 3-4 exemplaren.

4 Echolocatie
Tandwalvissen vinden hun prooi met behulp van echolocatie. Ze zenden geluidsgolven uit en registreren hoe lang het duurt voordat de echo teruggekaatst is. Hoe sneller ze de echo oppikken, hoe dichterbij de prooi zich bevindt.

5 Communicatie
Walvissen hebben geen oren. Ze nemen geluiden waar met hun hele lichaam. Vandaar dat onderzeese ontploffingen grote schade kunnen aanrichten bij walvissen. De geluiden worden door het lichaam overgebracht naar het gehoororgaan wat achter de kaken ligt. Baleinwalvissen maken lange, lage geluiden om met elkaar te communiceren. Tandwalvissen – waaronder dolfijnen – maken korte fluit- en kliktonen.

Potvis – foto: Vilmos Vincze

6 Recorddiepte
De potvis kan tot een diepte van maar liefst 3 kilometer duiken. Dat is het diepst van alle zoogdieren die in de oceaan leven. Deze tandwalvis kan 2 uur lang onder water blijven en heeft bovendien een indrukwekkende hoeveelheid bloed in z’n lijf: 3.000 liter. Onderweg van de Azoren naar Spanje troffen wij een paar jaar geleden in de vroege ochtend een slapende potvis aan. Gelukkig sliepen wij niet en voeren netjes om hem heen.

7 Recordtempo
De orka is de snelste zwemmer van alle walvisachtigen. Hij kan een topsnelheid van 56 kilometer per uur halen. Meestal zwemt hij echter niet zo snel, hooguit zo’n 10 tot 13 kilometer per uur. Op diezelfde tocht van de Azoren naar Spanje, kort nadat we de slapende potvis aantroffen, kregen we bezoek van een viertal orka’s. Razend nieuwsgierig zwommen ze een tijdlang rond ons schip. Ze waren benieuwd naar wat dat glimmende, ronddraaiende ding was (de schroef).

Ga je mee op zoek naar walvissen in het hoge noorden?